Gebelik doğurganlık çağındaki her kadın için doğal bir süreçtir. Tabi böyle bir süreçte anne ve bebek sağlığını etkileyen faktörleri bilip ona göre yol almak çok daha sağlıklı olacaktır. Bu etkenler;  annenin yaşı, kronik hastalıklar, ilaç kullanımı, genetik yapı, kaçıncı gebelik olduğu ve annenin yeterli ve dengeli beslenmesi olarak sayılabilir.

Gebelik döneminde annenin beslenmesi ile anne karnındaki bebeğin sağlığı arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır. Sevgili anneler, heyecanınız ve endişeleriniz fazla oluyor biliyorum bana da gebe danışanlarımın ilk söylediği şey ben kilo almayayım o alsın, o sağlıklı olsun oluyor.  Karnınızdaki bebeğin bedensel ve zihinsel olarak büyümesi ve gelişmesi aslında annenin gebeliği süresince yeterli ve dengeli beslenmesi ile sağlanıyor.

Tabi bununla birlikte hamilelik dönemi kadınlar için birçok değişikliği beraberinde getiriyor. Bu değişiklikler de; başta kilo miktarında artış, hormon dengesi, vücut yapısı,  psikolojik durumlarda değişiklik gibi sonuçlar ortaya çıkıyor. Eğer beslenmeyi doğru yapacak olursak aslında çoğu sorun ve kafanıza taktığınız şeyler geçiyor. Bizim için en önemli olan şey gebelik süreci boyunca her besinden yeterli ve dengeli bir beslenme sağlamak olacaktır. Annenin kilo alırım korkusuyla ve ya kilo vermek istediği için yetersiz beslendiği ve kalori kısıtlaması yaptığı gebeliklerde, düşük yapma, erken doğum, düşük kiloda bebek doğma riski olduğundan dolayı kilo kontrollü ilerlemek istiyorsanız bir uzman kontrolünde olmanız daha sağlıklı olacaktır.

Hamileliği öğrendiğiniz anda gelen o iştah artışı ile birlikte çevresel faktörler fazlasıyla anneyi etkiliyor. Özellikle aile bireylerinin, çevrenin sürekli ‘’sen 2 canlısın daha fazla ye ‘’ demesiyle birlikte maalesef anne adayı fazla ve yanlış bir tüketime yöneliyor. Bu besinlerde en çok dikkatimizi çeken de  basit karbonhidrat dediğimiz şeker, beyaz unla yapılan hamur işleri oluyor. Bunlar anneye ve bebeğe hiçbir fayda sağlamaz sadece anneye boş kalori aldırıp sağlıksız kilo artışını oluşturur. Bu kontrolsüz kilo artışı da riskli gebeliklerde yüksek tansiyon ve gebelik şekeri oluşturabilir.

Hamilelik boyunca özellikle vitamin ve minerallerden demir, folik asit ve kalsiyum minerallerini içeren besinlerin yeterli miktarda alınmasına dikkat edilmelidir. Mineral yetersizliğinde bebekte nöral tüp defekti, anemi, kemik gelişiminde yetersizlik; annede ise anemi, diş çürümesi ve kemiklerde yumuşama gibi sağlık sorunları görülebilir.

Hamilelikte Diyet Yapılır Mı?

Bebeğin ilk beslenmeye başladığı yer anne karnındaki plasentadır. Yani anne ne yerse çocukta onunla beslenir, büyür ve gelişir. Gebelik süresince sağlıklı bir şekilde bebeğin gelişimini sağlamak için çoğu besin öğesinin gereksinimi artmaktadır. Annenin sağlıklı besini doğru miktarda tüketmesi bebeğin dünyaya daha sağlıklı bir şekilde gelmesini sağlar.

Hamileliğin ilk üç ayında kaloriyi artırmaya ve kilo almaya gerek yoktur. Normal düzenden devam edilebilir. Hamileliğe fazla kilo ile başlamış olsanız bile bu dönemde ağır diyet yapmak sağlık açısından uygun değildir. Onun yerine yeterli ve dengeli beslenerek, fiziksel aktiviteyi uygun düzeyde tutarak bebeğinin gelişimine katkıda bulunup uygun kilo alımını sağlayabilirsiniz. Böylece hem kendiniz hem de bebeğiniz için daha sağlıklı ve rahat bir hamilelik geçirmiş olursunuz.

Hamilelik Süresince Kaç Kilo Alınmalıdır ?

Eğer gebeliğe normal kilolarda başladıysanız bu döneminde 9 -12 kg ağırlık kazanımı normaldir. Gebeliğin  ikinci 3 aylık sürede 3-4 kg ve son 3 aya girildiğinde 5-6 kg kilo artışı olabilir. Fakat gebeliğe fazla kilo ile başladıysanız 7-8 kilo alarak tamamlamanız daha uygun olacaktır. Eğer ikiz gebelik varsa da 16-21 kg normal olarak kabul edilir.

Hamilelik Döneminde Beslenme Önerileri

-Bebek gelişimi ve anne sağlığı için bütün besin gruplarından tüketilmeli ve besin çeşitliliğine özen gösterilmelidir.

-Sindirim sistemi sorunlarının yaşanmaması için sıvı tüketimine özen gösterilmelidir. Çay, kahve gibi içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. Mutlaka  2-2,5 litrenin üstünde su tüketilmelidir.

-İlk üç ayda folik asit, protein ve kalsiyum açısından zengin besinlere ağırlık verilmelidir. Folik asit kaynakları ;Ispanak, brüksel lahanası, brokoli, kuşkonmaz, mercimek, bezelye, yeşil fasulye, karnabahar gibi besinlerdir .Kalsiyum ise; süt ve süt ürünleri, koyu yeşil yapraklı sebzeler fasulye ve kurutulmuş bezelyede bulunur. Kalsiyum, kuvvetli diş ve kemiklerin oluşturulması, normal kan pıhtılaşması ve kas ve sinir fonksiyonu için gereklidir.

-İkinci aydan itibaren artmaya başlayan demir ihtiyacını karşılamada destek olması için C vitamini içeriği zengin besinler beslenmeye eklenmelidir. Portakal, greyfurt, limon gibi turunçgiller, kivi gibi meyvelerde bol bulunur. Sebzelerde ise brokoli, domates, brüksel lahanası..

– Hamilelik süresince B grubu vitaminlerinin gereksinimi artar. Bu yüzden tam tahıl, buÄŸday, çavdar gibi esmer ekmek çeÅŸitleri beslenme programında bulunmalıdır.

-Bu dönemde  protein ihtiyacınız da artar. Kırmızı, beyaz et tüketimini arttırıp, balık tüketimi haftada 2 defa olmalıdır. Bu besinler yerine kurubaklagil yemekleri de tercih edilebilir.

-Günlük olarak yumurta tüketimi olmalıdır.

-Probiyotik açısından zengin besinler tüketilmelidir. Yoğurt, kefir vb.

-Bebeğin beyin gelişimi kas iskelet sisteminin gelişmesi için yağlı tohumlara günlük olarak yer açılmalıdır. Ceviz, badem, fındık tüketmeli ancak bunları tuzlu ve kavrulmuş yerine çiğ olarak tercih etmelidir.

– Satın alınırken taze besinler tercih edilmelidir. Konserve, dondurulmuÅŸ, beklemiÅŸ besinler ve hazır besinler yerine taze, doÄŸal ve lif kaynağı besinlerin, meyve ve sebzelerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.

– Kurubaklagil ve sebzelerin piÅŸirilme suları vitamin ve minerallerden zengindir; bu yüzde haÅŸlama suları dökülmemeli, yemeÄŸe eklenebilir.

– Yemeklerde iyotlu tuz kullanılmalıdır. Yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve böbreklerde herhangi bir saÄŸlık problemi varsa yemekler tuzsuz veya az tuzlu piÅŸirilmelidir. Ayrıca tuz ödeme sebep olabileceÄŸinden dolayı mümkün olduÄŸunca azaltılmalıdır.

-İçerisinde katkı maddesi bulunan salam, sosis, sucuk gibi besinler tüketilmemelidir.

– Tarım ürünlerinde böcek öldürücü ilaçlar kullanıldığı için, yeÅŸillikler ve meyveler sirkede bekletilerek hijyenik hale getirildikten sonra tüketilmelidir.

-Kilo almanıza sebep olacağı ve kan şekerinizde dalgalanmalar yaşatacağı için şeker fazla tüketilmemeli, tatlı isteği arttığında sütlü tatlılar tercih edilmelidir.

-Gebelikte beslenme süresince kafeinsiz kahve uygun olmakla birlikte günlük kafein miktarı 200 mg’yi geçmemelidir. Bu da günde en fazla 2 fincan çay veya kahveye denk gelmektedir.

-Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.

Bulantı Yaşanması

Gebelikte kişiye göre değişen zaman aralıkları olan, özellikle 6-8 haftada başlayan bulantı, beslenme kalitesini etkileyip huzursuzluk hissettirebiliyor. Bulantılı dönemin kolay atlatılabilmesi için de; Kızartılmış, yağlı, salçalı ve fazla baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı, koku hassasiyeti de mide bulantısını tetikleyebileceğinden mümkün olduğunca kokusuz besinler tercih edilmelidir. Karışık olmayan, ızgara, haşlanmış şekilde yenilebilen besinler, yemekler tercih edilmelidir. Uyumadan önce yemek yenmemelidir.  Meyve, sebze gibi sizi rahat ettirecek besinleri tüketebilirsiniz özellikle elma ve şeftali mide bulantısında olumlu etki bırakır. Yoğurdu öğünlerde muhakkak ekleyin, üzerine nane ve zencefil ilave ederek midenizi rahatlatabilirsiniz.

Sağlıklı Günler…

Diyetisyen Naime Rümeysa TOSUN